Masayoshi Son: Kiến tạo đế chế công nghệ từ bàn tay trắng và triết lý đầu tư "điên rồ"

Masayoshi Son là một trong những doanh nhân và nhà đầu tư quyền lực, có tầm ảnh hưởng lớn nhất trong giới công nghệ toàn cầu. Cuộc đời và sự nghiệp của ông gắn liền với SoftBank, một tập đoàn mà ông đã xây dựng từ con số 0 trở thành một đế chế đầu tư công nghệ khổng lồ. Triết lý đầu tư của ông, đặc trưng bởi sự táo bạo, chấp nhận rủi ro và tầm nhìn dài hạn, đã mang lại cả những thành công vang dội lẫn những thất bại lớn.

Cuộc đời và Tuổi thơ của Masayoshi Son

Masayoshi Son sinh ngày 11 tháng 8 năm 1957 tại Tosu, Saga, Nhật Bản, trong một gia đình nhập cư gốc Hàn nghèo khó. Tuổi thơ của ông đầy gian khó và sự kỳ thị. Ông từng chia sẻ những ký ức về việc cùng bà nội đi thu lượm thức ăn thừa từ hàng xóm để nuôi lợn, một công việc hôi thối và nhọc nhằn. Chính những trải nghiệm này đã hun đúc trong ông khát khao vươn lên, chứng tỏ bản thân và trở nên giàu có.

Năm 16 tuổi, Son đã có một quyết định táo bạo khi sang Mỹ du học theo lời khuyên của thần tượng Den Fujita, nhà sáng lập McDonald's Nhật Bản. Tại Mỹ, ông thể hiện trí tuệ vượt trội khi tốt nghiệp cấp ba chỉ sau hai tuần nhập học và sau đó theo học Đại học California tại Berkeley. Trong thời gian học đại học, ông đã tự mình phát minh ra một chiếc máy phiên dịch ngôn ngữ và bán nó cho Sharp với giá 1,7 triệu USD, đánh dấu thành công khởi nghiệp đầu tiên của mình dù không có kiến thức hay vốn liếng về công nghệ.

Sự nghiệp và Tập đoàn SoftBank

Với số vốn ban đầu từ phát minh của mình, Masayoshi Son đã thành lập Nihon SoftBank (tiền thân của SoftBank Group Corp.) vào tháng 9 năm 1981, khi ông mới 24 tuổi. Ban đầu, SoftBank hoạt động trong lĩnh vực phân phối phần mềm và xuất bản các tài liệu liên quan đến máy tính.

Từ một công ty nhỏ với chỉ hai nhân viên bán thời gian, SoftBank dưới sự dẫn dắt của Son đã phát triển vũ bão. Ông nổi tiếng với những tuyên bố táo bạo và tầm nhìn xa trông rộng. Ngay từ những ngày đầu, ông đã hình dung về một đế chế công nghệ, dù lúc đó công ty còn non trẻ.

Những cột mốc quan trọng trong sự nghiệp và sự phát triển của SoftBank:

• 1990s - Đầu tư vào Internet: Son sớm nhận ra tiềm năng của Internet. Ông đầu tư vào Yahoo! vào năm 1995 và sau đó là Alibaba vào năm 1999 với khoản đầu tư ban đầu 20 triệu USD. Đây được coi là một trong những thương vụ đầu tư thành công nhất lịch sử, biến Alibaba trở thành "viên ngọc quý" trong danh mục đầu tư của SoftBank, mang lại lợi nhuận khổng lồ.
• Thập kỷ 2000 - Vượt qua "bong bóng dot-com" và mở rộng viễn thông: Masayoshi Son từng là tỷ phú mất nhiều tiền nhất trong lịch sử khi "bong bóng dot-com" vỡ vào đầu những năm 2000, khiến tài sản của ông giảm mạnh. Tuy nhiên, ông đã kiên cường vực dậy SoftBank bằng cách chuyển hướng sang lĩnh vực viễn thông. Năm 2006, SoftBank mua lại Vodafone K.K. (nay là SoftBank Corp.), trở thành nhà cung cấp băng thông rộng hàng đầu Nhật Bản.
• Thập kỷ 2010 - Quỹ Vision Fund và đặt cược vào AI: Năm 2017, Son ra mắt SoftBank Vision Fund với quy mô 100 tỷ USD, quỹ đầu tư công nghệ lớn nhất thế giới. Quỹ này tập trung đầu tư vào các công ty khởi nghiệp công nghệ đột phá, đặc biệt là trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo (AI), robot, giao thông vận tải, chăm sóc sức khỏe và công nghệ tài chính. Một số khoản đầu tư lớn của Vision Fund bao gồm Uber, DoorDash, WeWork (mặc dù WeWork sau đó gặp khó khăn nghiêm trọng).
• Giai đoạn gần đây - Tập trung vào AI và chất bán dẫn: Sau những biến động của thị trường và một số khoản đầu tư thua lỗ, Masayoshi Son tiếp tục thể hiện sự kiên định với tầm nhìn của mình, đặc biệt là tập trung vào AI và chip bán dẫn. Ông coi các khoản đầu tư trước đây chỉ là "màn khởi động" cho giấc mơ lớn về siêu trí tuệ nhân tạo (ASI).

Triết lý đầu tư của Masayoshi Son

Masayoshi Son được biết đến với triết lý đầu tư độc đáo, kết hợp giữa sự táo bạo, tầm nhìn xa và khả năng chấp nhận rủi ro cực độ. Dưới đây là những điểm nổi bật trong triết lý của ông:

1. Tầm nhìn dài hạn và "Cú đặt cược lớn": Son không chỉ nhìn vào lợi nhuận ngắn hạn mà luôn có tầm nhìn hàng chục, thậm chí hàng trăm năm. Ông tin vào "cuộc cách mạng thông tin" và sau này là "siêu trí tuệ nhân tạo". Ông sẵn sàng đặt cược số tiền khổng lồ vào những công ty có tiềm năng thay đổi thế giới, ngay cả khi chúng còn non trẻ. Ví dụ điển hình là khoản đầu tư vào Alibaba, nơi ông nhìn thấy tương lai của thương mại điện tử.
2. Chấp nhận rủi ro cao, tìm kiếm lợi nhuận đột phá: Son được mệnh danh là "con bạc" trong giới đầu tư vì sự sẵn sàng chấp nhận rủi ro cực lớn. Ông không ngại đối mặt với thất bại và coi đó là bài học để tiến lên. "Những phần thưởng lớn nhất đến từ việc chấp nhận những rủi ro lớn," ông thường nói. SoftBank Vision Fund là minh chứng rõ nhất cho triết lý này, đầu tư vào một danh mục đa dạng các công ty công nghệ cao, nhiều trong số đó có rủi ro cao nhưng cũng tiềm năng mang lại lợi nhuận khổng lồ.
3. Tập trung vào các xu hướng công nghệ tương lai: Son có khả năng "ngửi" thấy những xu hướng công nghệ sẽ định hình tương lai. Từ Internet, băng thông rộng, di động đến AI, ông luôn định vị SoftBank ở vị trí tiên phong để nắm bắt các cơ hội mới. Ông tin rằng AI sẽ là cuộc cách mạng lớn nhất trong lịch sử nhân loại.
4. "Quy tắc 70%" và tư duy ngược: Theo Miki, một trong những nguyên tắc thành công của Son là "Quy tắc 70%". Nếu tỷ lệ thành công của một ý tưởng là 50%, có thể là quá sớm. Nếu tỷ lệ là 100%, có nghĩa là bạn đã bỏ lỡ cơ hội. Tỷ lệ thành công 70% là chỉ số tham khảo quan trọng, cho thấy bạn đang ở vị trí dẫn đầu và có lợi thế tuyệt đối. Ông cũng thường sử dụng tư duy ngược để hình dung tương lai và từ đó xây dựng kế hoạch hiện tại.
5. Thực thi quan trọng hơn ý tưởng: Son nhấn mạnh rằng "Ý tưởng hạng ba cộng với cách thực hiện hạng nhất luôn tốt hơn ý tưởng hạng nhất cộng với cách thực hiện hạng ba." Ông tin rằng dù ý tưởng có hay đến đâu, nó cũng sẽ không có giá trị nếu không được thực hiện một cách quyết liệt và dốc hết sức lực.
6. Xây dựng "hệ sinh thái": Son không chỉ đầu tư vào từng công ty đơn lẻ mà còn muốn xây dựng một hệ sinh thái các công ty công nghệ có thể hỗ trợ và bổ trợ lẫn nhau, tạo ra sức mạnh tổng hợp. Ông muốn kiểm soát toàn bộ "hệ sinh thái công nghệ" chứ không chỉ một ngành nghề cụ thể.
7. Sử dụng đòn bẩy và vay nợ lớn: Với môi trường lãi suất thấp ở Nhật Bản, Son thường vay mượn những khoản tiền khổng lồ để đầu tư vào các công ty. Đây là một chiến lược đầy rủi ro nhưng cũng có thể mang lại lợi nhuận lớn nếu các khoản đầu tư thành công.
8. Sự kiên cường và khả năng phục hồi: Dù từng đối mặt với những tổn thất khổng lồ (như trong vụ bong bóng dot-com hay các khoản thua lỗ từ Vision Fund), Son luôn cho thấy khả năng phục hồi đáng kinh ngạc. Ông học hỏi từ thất bại và tiếp tục theo đuổi tầm nhìn của mình với niềm tin vững chắc. Ông từng nói: "Tôi có vẻ điên rồ, nhưng tôi tin rằng mình là một kẻ điên rồ thông minh."

Masayoshi Son không chỉ là một nhà đầu tư mà còn là một nhà tiên phong, một người dám mơ lớn và dám hành động để biến giấc mơ thành hiện thực. Cuộc đời và triết lý của ông là nguồn cảm hứng cho nhiều doanh nhân và nhà đầu tư trên thế giới, dù đôi khi cũng là đề tài gây tranh cãi vì sự liều lĩnh và táo bạo của mình.